δικαιώματα του παιδιού

Παγκόσμια ημέρα δικαιωμάτων του παιδιού - και φέτος (20 Νοεμβρίου) - και ακόμα μια φορά ο Συνήγορος του Παιδιού ήταν παρών. Αφίσες, φυλλάδια, διήμερο ομάδας εφήβων συμβούλων, θεατρική παράσταση. Κοντολογίς κίνηση, ζωή!
Ζωή προσανατολισμένη στο πρώτιστο αγαθό και δικαίωμα του ατόμου, την Ελευθερία∙ ελευθερία της σκέψης, της βούλησης και της έκφρασης.
Προϋπόθεση της απόκτησης αυτού του αγαθού είναι η γνώση των δικαιωμάτων και η τόλμη της διεκδίκησης, όπου αυτά δεν παρέχονται αυτοβούλως, από την όποια Εξουσία, οικογενειακή, σχολική, επαγγελματική, πολιτική, θρησκευτική.

Ενθαρρυντική νότα αποτέλεσε η παρουσία και η συνομιλία με τους εφήβους της κυρίας Διαμαντοπούλου, που, μακάρι, να μπορούσε να εξελιχθεί σε συνεργασία.
Γιατί είναι γνωστό, ότι οι εξουσίες απεχθάνονται την Ελευθερία σκέψης και έκφρασης των πολιτών, προκειμένου να διατηρούν τη χειραγώγησή τους∙ γι’ αυτό και η παρεχόμενη παιδεία ρυθμίζεται κατά τρόπο, που να μην παράγει συνειδητοποιημένους, υπεύθυνους και ελεύθερους πολίτες. Από την άλλη μεριά αποτελεί πολιτική ανάγκη και η διατήρηση ισορροπιών, η οποία ανήκει, επίσης, στην πολιτεία.
Μια πραγματική συνεργασία εξουσίας και πολιτών, ιδίως νέων, θα μας γέμιζε με ελπίδες για το μέλλον της ανθρωπότητας.

Και με αυτές τις ελπίδες θα μπορούσαμε να κλείσουμε τούτο το σημείωμα, αν δεν βρισκόμασταν, χθες το βράδυ, αντιμέτωποι με την άλλη σκοτεινή εξουσία, τη θρησκευτική. Παρωπίδες, αμετακίνητη λιμνάζουσα ιδεολογία, σκλαβωμένη εγωιστική σκέψη και τα αντίστοιχα μολυσμένα συναισθήματα, φόβος, φανατισμός, θυμός, μισαλλοδοξία, που τα υποστηρίζουν με παραποιημένα «ρητά». Μόνο πολεμικά θούρια λείπανε χθες από το ιστολόγιο: www.thriskeftika.blogspot.com.
Και μόνο από τον τίτλο του ιστολογίου καταλαβαίνει κανείς τις προθέσεις τους. Να κρατήσουμε τους οπαδούς μας.
Μετά από το νηπιοβάπτισμα που αγνοεί (βλέπε: περιφρονεί) τη βούληση του ατόμου, έρχονται τα θρησκευτικά και η πρωινή προσευχή στα σχολεία και ο άμβωνας στις εκκλησίες, για να διατηρήσουν την πελατειακή τους δύναμη. Είναι η δύναμη της ποσότητας. Έτσι μετρούν την αξία της κάθε θρησκείας. Όπως και στα πολιτικά κόμματα, όπως και στις ποδοσφαιρικές ομάδες. Πελάτες και περιουσία και χλιδή και πρόκληση.
Και κανένας τους δεν σκέφτηκε, ότι Ηθική σε ολόκληρο το Σύμπαν είναι η «Ηθική της Βούλησης». Το σεβασμό Του σε αυτή την Ηθική δήλωσε και ο Χριστός. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη προσβολή της Ηθικής από τον άμεσο ή έμμεσο περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης της Βούλησης του ατόμου.
Άμποτε, για το καλό της ανθρωπότητας, να καταρρεύσει και αυτή η εξουσία, που δυναστεύει το άτομο και διαστρεβλώνει το μήνυμα του Χριστού.

ο κόσμος της ονειρικής φαντασίωσης

Έγραφα πριν λίγες μέρες για τη συνύπαρξη στην ίδια αίθουσα δυο ανθρώπων από διαφορετικούς κόσμους.
Κάποιοι δεν συμφωνούν με τέτοιους διαχωρισμούς.
Ούτε σε μένα αρέσει η τάση να κατηγοριοποιούμε τους ανθρώπους. Ο καθένας αποτελεί ιδιαίτερη, διαφορετική και ανεπανάληπτη προσωπικότητα και προπαντός, ο καθένας είναι άνθρωπος! Και το μεγαλείο του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, είναι, το ότι μπορεί, αν θελήσει, να παραβεί και τους ανθρώπινους και τους φυσικούς και τους συμπαντικούς νόμους∙ αναλαμβάνοντας, βέβαια και τις συνέπειες της παράβασης.
Προσωπικά, δεν θέλω να διακρίνω κατηγορίες ανθρώπων, ως προς τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά. Όλες οι εξωτερικές διαφορές αποτελούν «εποπτικά» μέσα εκπαίδευσης του ίδιου, για τους άλλους, δε, ανθρώπους είναι ευκαιρίες υπέρβασης ελαττωματικών τους στάσεων, που τις υπαγορεύουν οι προ-καταλήψεις (π.χ. ρατσισμός).
Όμως ο άνθρωπος – πνεύμα έρχεται στο σχολείο του πλανήτη μας για να εξελιχθεί. Και όλοι οι Δάσκαλοι, οι φιλόσοφοι, οι ανοιχτόμυαλοι επιστήμονες συμφωνούν, έστω με διαφορές, ότι η πλειονότητα της σημερινής κοινωνίας των ανθρώπων συμπεριλαμβάνεται σε μια κατηγορία συνειδητότητας, για την οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον όρο του Γιουγκ, μαζική συνείδηση (κοινή συνείδηση της μάζας).
Από αυτή τη μαζική συνείδηση ο άνθρωπος εξελισσόμενος έχει να πραγματοποιήσει τρία ακόμα βήματα. Το κάθε βήμα θα τον μεταφέρει σε διαφορετικό συνειδησιακό επίπεδο και θα τον καταστήσει κάτοικο ενός επόμενου κόσμου.
Κάθε τέτοιος κόσμος δεν αποτελεί φαντασίωση κάποιων στοχαστών∙ έχει τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Και οι κάτοικοι του κάθε κόσμου σκέπτονται, συλλαμβάνουν, αποφασίζουν και δρουν με ιδιαίτερα, επίσης, χαρακτηριστικά, που τους κατατάσσουν στον οικείο τους κόσμο, στο ανάλογο, δηλαδή, πεδίο συνειδητότητας.
Μέσα στο χώρο συνυπάρχουμε όλοι και, επομένως, στον καθένα μας είναι δυνατό να διακρίνει τους ανθρώπους που συνειδησιακά, αλλά και εμφανώς στην καθημερινή πράξη, ανήκουν στους διαφορετικούς από εμάς κόσμους.
Ας δούμε σήμερα τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων του πρώτου, του αρχικού, του χαμηλότερου – συνειδησιακά - κόσμου.

Ο κόσμος του Ασυνειδήτου. Ο κόσμος της μάζας, της μαζικής διάνοιας και της μαζικής κουλτούρας, όπου κυριαρχούν οι ποσοτικοί πολιτισμικοί παράγοντες.
Πώς δημιουργήθηκε αυτός ο κόσμος;
Ασφαλώς οι άνθρωποι ως ατομικές ψυχές ξεκίνησαν από την κατάσταση του ασυνειδήτου παίρνοντας ο καθένας, ως το τέλος της εκπαίδευσής του, το δρόμο της προσωπικής του εξέλιξης.
Κάποιοι παράγοντες πρέπει να συνετέλεσαν στη μαζοποίηση των ατόμων και τη συσπείρωσή τους σε μια μαζική ψυχή.
Η συσσώρευση μέσα στο χώρο πολλών ατόμων (αστικοποίηση) δεν αρκεί για να εξηγήσει το φαινόμενο. Χρειάζονται και παράγοντες που συσπειρώνουν τους ανθρώπους, όπως ο Φόβος. Και αφού ο φόβος προστατεύεται και συντηρείται από την άγνοια, είναι προφανές, ότι η ποιότητα της παρεχόμενης παιδείας συμμετέχει αποφασιστικά στη συντήρηση και την ενίσχυση του κόσμου της ασυνειδησίας. Οι κατώτεροι κύκλοι της σύγχρονης κοινωνίας διαμορφώθηκαν έτσι από μια εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία έχει χάσει την ίδια την ψυχή της.
Ενδεικτικά μπορούμε να περιγράψουμε ιστορικά αίτια, που δημιούργησαν τον κόσμο της μάζας. Τα προσδιορίζει ο Γιουνγκ και τα δέχονται, επίσης, ένας μεγάλος αριθμός σημερινών ψυχολόγων πρωτοπορίας και κοινωνιολόγων.
1) Η Μεταρρύθμιση μετακίνησε τη μεταφυσικά εδραιωμένη κυριαρχία της Εκκλησίας στην Πολιτεία, η οποία έκτοτε γίνεται πλέον απολυταρχική.
2) Ο Διαφωτισμός έδωσε μια υπερβολική έμφαση στον ορθολογισμό και οδήγησε σε μια τρομερή καταπίεση της «μη ορθολογικής» πλευράς της ψυχής.
3) Ο Διαφωτισμός μαζί με τη Βιομηχανική επανάσταση προκάλεσαν ατομικισμό, εγωκεντρισμό και αποστασιοποίηση από τα συλλογικά δεδομένα της ζωής. Αντιρροπιστικά σ’ αυτή την κατάσταση αντιτάχθηκαν οι θεωρίες του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού παρατάσσοντας τη μορφή του συλλογικού ανθρώπου.
4) Η πολιτεία - ως κυβερνήσεις - αποδεσμεύεται όλο και πιο πολύ από μια θρησκευτική κοσμολογία με την ανάλογη ηθική, παίρνει όλο και περισσότερη εξουσία και παράγονται ασυγκράτητες απολυταρχικές εξουσίες χωρίς αναστολές, καθώς και δικτατορίες κάθε είδους. Ακόμα και οι δικτατορίες, για να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους, επιστρατεύουν ως φιλοσοφικό έρεισμα το ότι δήθεν προσπαθούν να επαναφέρουν την αξία του συλλογικού ατόμου∙ και επιβάλλουν την ομοιομορφία στην υποχρεωτική οργάνωση κυρίως των νέων.
5) Οι φροϋδικές ιδέες οδήγησαν τους ανθρώπους στο να αξιολογούν πολλά προσωπικά και κοινωνικά φαινόμενα με μια ψυχρή, ορθολογιστική θεώρηση, η οποία αξιολογεί τα ανθρώπινα όντα σε σχέση με αφηρημένες έννοιες, όπως είναι η κοινωνικοποίηση, η προσαρμογή, ο παιδισμός, ο ναρκισσισμός. Αυτές οι έννοιες συνεισέφεραν σοβαρά στην απώλεια της ατομικής αξιοπρέπειας, της αυτοεκτίμησης, της αισιοδοξίας και της δημιουργικότητας.

Σήμερα όλα γίνονται σε τεράστια κλίμακα. Οι πληθυσμοί είναι τεράστιοι, οι πόλεις γιγαντιαίων διαστάσεων και οι συγκρούσεις και τα προβλήματα υπάρχουν σε μαζική κλίμακα.
Οι ψυχολογικές συνέπειες αυτής της κατάστασης είναι σημαντικές και καταστροφικές, γιατί κάτω απ’ αυτά τα μεγέθη, τα προβλήματα, επίσης, μεγεθύνονται υπέρμετρα και μπορεί να διαλύσουν το άτομο. Τα σύγχρονα προβλήματα έχουν την τάση να φαίνονται τόσο ογκώδη, που τα άτομα τείνουν να παραιτούνται και να μην κάνουν τίποτα για να τα λύσουν. Γι’ αυτό πρέπει να διατηρούμε μικρά τα προβλήματά μας, για να μπορούμε να κάνουμε κάτι γι αυτά.
Ο τρόπος; Πρώτα λιγότερη αλαζονεία. Και έπειτα σωστή θέση θέασης. Να κατορθώσουμε να βλέπουμε την πραγματικότητα από το ύψος και την ισχύ του πνευματικού μας Είναι.
Είναι πλάνη, που μας καθιστά και ανίκανους να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, το να εκτιμούμε τις καταστάσεις από θέση ταύτισης με την υλική μας υπόσταση, ή με το θεοποιημένο μας μυαλό, ή ακόμα και από την πλευρά του συναισθηματικού μας κόσμου. Σε τέτοια θέση ταύτισης τα προβλήματα τα βλέπουμε να ορθώνονται πιο πάνω από εμάς και τρομάζουμε και παραιτούμαστε. Αν συντονιστούμε με την ίδια την πνευματική μας φύση, τότε συνειδητοποιούμε, ότι όλα μας τα προβλήματα μπορούμε να τα διαχειριστούμε με τις δυνατότητες που διαθέτουμε. Κολυμπώντας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και ένα μικρό ψαράκι και το φύκι μοιάζουν απειλητικά μεγάλα και επικίνδυνα. Αν βγούμε έξω από το νερό, όπως ταιριάζει στην ανθρώπινη φύση, τότε όλα μικραίνουν και γίνονται ανίσχυρα να μας απειλήσουν.

Όλα, λοιπόν, που αναφέραμε, δημιούργησαν τη μαζική ψυχή.
Ας προσπαθήσουμε να δούμε τα χαρακτηριστικά της.
Άτομα κοινωνικά απομονωμένα από τα άλλα ανθρώπινα όντα, παρά την όποια φαινομενική κοινωνικότητα. Πνευματικά ξεριζωμένα, καθώς δεν συνδέονται με αυθεντικές παραδόσεις θρησκευτικής ή μυστικιστικής φύσεως. Αισθητικά δεν είναι ευαίσθητα, γιατί δεν εκτιμούν την ομορφιά στη φύση ή στην τέχνη. Χωρίς αίσθηση ρομαντισμού ή φαντασίας, ώστε να δουν πέρα από τα προσωπικά συμφέροντα του εγώ τους.
Η μίμηση, η εξάρτηση, η έλλειψη προσωπικής κρίσης, η πτώση του πνευματικού επιπέδου είναι η αναπόφευκτη συνέπεια της βύθισης του ατόμου σε μια μαζική συνύπαρξη.
Περιμένουν από τις οικονομικές και πολιτικές αλλαγές και αναταραχές τη λύση όλων των προβλημάτων και περιπλοκών, γιατί αναζητούν την πηγή κάθε καλού και κακού στο αντικειμενικό περιβάλλον και όχι σε εσωτερικούς παράγοντες. Συγκινούνται κυρίως από τα πολιτικά τους πάθη. Εκστασιάζονται σχεδόν από τον πολιτικό βερμπαλισμό και λογαριάζουν ως σημαντικό τον κενό λόγο των πολιτικών. Γι’ αυτό καμαρώνουν και νοιώθουν ασφάλεια ως οπαδοί κομμάτων, αλλά και ως μέλη ομαδικών – μαζικών - συστάσεων.
Έχουμε, έτσι, ένα είδος πολιτικού ζώου, πολύ κατώτερου από το «πολιτικόν ζώον» των αρχαίων.
Ο πολίτης της αρχαίας πόλης-κράτος χρησιμοποίησε τους πολιτικούς στόχους με συνειδητό τρόπο, για να προωθήσει τη διαδικασία της εξατομίκευσης, ενώ ο σύγχρονος άνθρωπος με τη μαζική ψυχή κάνει κακή χρήση της πολιτικής ιδιότητας για να διατηρείται στη μάζα. Αυτό είναι το σημείο που τα ανθρώπινα όντα αποκτούν όλο και περισσότερο τη μαζική ψυχή, στην πραγματικότητα τη μαζική διάνοια. Και όταν συμμετέχουν σε συλλογικά και πολιτικά κινήματα, η ατομικότητά τους, που είναι κιόλας επισφαλής και ισχνή, προσλαμβάνει μικροσκοπικές διαστάσεις. Αντλούν δύναμη από την ομάδα, στην οποία ανήκουν και αναπτύσσουν φανατισμό, αφού η εκθείαση του μαζικού τους χώρου προσδίδει και στην ασημαντότητά τους αίγλη.
Δεν έχουν καμιά εμπιστοσύνη στην καθαρά προσωπική τους κρίση, γι’ αυτό και δεν τη χρησιμοποιούν. Επηρεάζονται από την όποια συνθηματολογία κυκλοφορεί∙ την αναμασούν και καμαρώνουν γι’ αυτά που γνωρίζουν.
Η ζωή τους κινείται επιπόλαια. Η ηθική τους υπόσταση αποτελείται από τη συνήθεια να τηρούν τους κανόνες της κοινωνίας στην οποίαν ανήκουν. Οι άνθρωποι της μαζικής συνείδησης πορεύονται στη ζωή τους σύμφωνα με το αν είναι και έχουν ότι επιθυμούν.
Την ενημέρωσή τους την έχουν εμπιστευθεί στα προγράμματα της τηλεόρασης∙ συνήθεια και αυτή. Κάποιοι θα ακουμπήσουν σε ένα θρησκευτικό στήριγμα, όχι, βέβαια σε βάθος∙ οι εξωτερικοί τύποι φτάνουν. Είναι για πολλούς το άλλοθι απέναντι στο τίποτα της ζωής τους. Κάποιοι, που έχουν χρόνο και χρήμα, παρακολουθούν και καλλιτεχνικές ή διανοουμενίστικες εκδηλώσεις και συμμετέχουν στα φιλανθρωπικά γκαλά της «υψηλής» κοινωνίας, για να επιδειχθούν ή να γεμίσουν το κενό∙ αρκεί να υπάρχουν οι κάμερες, ή κάποιο ρεπορτάζ στα έντυπα της ανοησίας.
Η εξάρτηση, η ανασφάλεια και ο φόβος. Και μιας και δεν εμπιστεύονται τις εναλλακτικές θεραπευτικές μεθόδους, εφόσον πρέπει να έχεις την ευθύνη του εαυτού σου για να ελευθερωθείς από τη συμβατική ιατρική, καταπίνουν τα χημικά αγχολυτικά και υπναγωγά φάρμακα μαζί με τις παρενέργειές τους.
Η στενότητα πνεύματος και ο φανατισμός. Η μίμηση και η συνήθεια.
Συνήθεια, μια μετάλλαξη της εσωτερικής ενέργειας με την οποίαν ο καθένας προσανατολίζεται και κατευθύνεται. Μέσα από τη διαδικασία της συνήθειας και της μίμησης ο άνθρωπος κατευθύνει τις σκέψεις του, τα λόγια του και τις πράξεις του και προσδιορίζει την αγάπη του και την πίστη του.
Και βέβαια κινείται για να έχει και όχι για να είναι, αφού η συνάντηση με το Είναι του έχει αναβληθεί.
Ο άνθρωπος της μάζας, ο κάτοικος του κόσμου του ασυνειδήτου έχει προσαρμοστεί στο να αδρανεί, πιστεύει όμως ότι δρα και ζει. Και όντως ζει και μπορεί να είναι και υπερδραστήριος στον εξωτερικό χώρο της πρακτικής ζωής. Ζει, όμως, μέσα σε μια ονειρική φαντασίωση.
Μπορεί να έχει πάρει σημαντική ειδική εκπαίδευση, που διογκώνει το μυαλό και εξυπηρετεί το στόχο της ζωής του, δηλαδή την αύξηση, τη συντήρηση, ή την απόκτηση χρήματος και εξουσίας, είτε την εξασφάλιση σχέσεων με τους ανθρώπους της εξουσίας (μέσον ή βύσμα ή connait). Λείπει όμως η βαθιά ανθρωπιστική μόρφωση, εφόσον, εξάλλου, η γενική παιδεία απουσιάζει και από την εκπαίδευση. Είναι χαρακτηριστικό, ότι στα βόρεια προάστια της Αθήνας, όπου είναι εγκατεστημένο πολύ χρήμα, υπήρχαν τα πολλά καταστήματα και καφενεία και εστιατόρια και τζιπ, έλλειπε, όμως, μέχρι τα τελευταία χρόνια το μεγάλο βιβλιοπωλείο. Τους βλέπεις το πρωί της Κυριακής: κάτω από τη μασχάλη πακέτο οι εφημερίδες και τα χαζοπεριοδικά∙ πώς θα σκοτώσουμε το χρόνο και πώς θα προβλέψουμε πού πάει το χρηματιστήριο; Και κάθε μέρα περισσεύουν οι εκδόσεις με τις ανοησίες για επωνύμους.
Για κάποιους, κύριο μέλημα καθημερινό οι επενδύσεις, όταν για κάποιους άλλους είναι προβληματική η ένδυση. Και πολλά ψεύτικα πρόσωπα, μάσκες για κάθε περίπτωση, για κάθε σχέση, για κάθε ρόλο με πολλή άνεση, μιας και δεν έχουν καμιά επαφή με το Ένα πρόσωπο, που περιμένει μάταια να του δοθεί ο λόγος στο βάθος του Είναι τους. Κι αφού δεν εκφράζουν ποτέ αυτό το Ένα γνήσιο πρόσωπο, αναλώνονται στη μέριμνα της εξωτερικότητας.

Πολλά χρόνια, πριν, περπατούσα σε μια ατέλειωτη παραλία με ένα φιλικό ζευγάρι. Το έφερε η κουβέντα και ξαφνικά ρώτησα: για ποιο σκοπό γεννηθήκαμε και ζούμε; το σκεφτήκατε;
Το ζευγάρι απότομα σταμάτησε, σαν να είχε ανοίξει μπροστά τους ένα τεράστιο βαθύ σκοτεινό πηγάδι. Κοιτάχτηκαν μεταξύ τους απορημένοι, κοίταξαν και μένα∙ για λίγο τα πόδια τους δεν προχωρούσαν. Τους ξανασυναντώ, κάθε φορά που πηγαίνω στον κόσμο τους∙ τους αγαπώ. Η αίσθηση της σκοτεινής τρύπας ακόμα χάσκει μπροστά τους.
Ο κόσμος του ασυνείδητου είναι ισχυρός, εξαιτίας του μεγέθους της μάζας του και ασκεί μεγάλη ελκτική δύναμη στα μέλη του, έτσι που να μην είναι εύκολο να αποσπαστούν.
Οι μόνες ευκαιρίες για να ξεφύγουν από την εμβρυική ηλικία του πνεύματός τους είναι πρώτα ο μεγάλος έρωτας, όταν ξεπεράσει τον υπολογισμό. Αν δεν ευτυχίσουν να τον γνωρίσουν, έρχεται, έπειτα, η απόκτηση παιδιών. Αν δεν αφεθούν να διδαχτούν από τα παιδιά τους και επιμένουν να τα μετατρέψουν σε κλώνους, τότε φθάνει η τρίτη ευκαιρία, η μέγιστη ευεργεσία του Ουρανού. Είναι η Απώλεια είτε υλικών αγαθών είτε προσώπων. Η απώλεια, που έρχεται στην πιο κατάλληλη ώρα είναι η πιο οδυνηρή, αλλά είναι η τελευταία μεγάλη ευκαιρία για τον άνθρωπο.
Μόνο αν κάποιος μεταστραφεί προς το εντός του φως, θα καταφέρει να υπερβεί τον κόσμο της νύχτας και θα δει ουρανούς, όπου αρχίζει η ανατολή του πρωινού φωτός της ελευθερίας.
Ποιοι είναι αυτοί οι ουρανοί;
Από το επόμενο.