όταν χάθηκε η ηθική αποτίμηση πράξεων και πραγμάτων (από τους λίγους;)

Η συζήτηση στην παρέα για την ηθική των ανθρώπων.

- Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ηθική. Η φίλη μας, που μίλησε, φρικάρει στη σκέψη επιβολής κανόνων ηθικής στο άτομο. Είτε αυτός που επιβάλλει τους κανόνες είναι ένας άλλος άνθρωπος, είτε ομάδα ανθρώπων, όπως η λεγόμενη κοινή γνώμη, είτε κάποια εξουσία.

- Ναι, κανένας δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλλει κανόνες ηθικής, ή γενικότερα κανόνες συμπεριφοράς στον άλλον, γιατί δεν έχει δικαίωμα να αγνοήσει την ελεύθερη βούληση του ατόμου. Αλλά, συνέχισα, είμαστε σίγουροι ότι λειτουργούν ηθικοί κανόνες σε όλους τους ανθρώπους;

- Ναι, πετάχτηκε ο βιαστικός, το είπαμε, ο κάθε άνθρωπος έχει την ηθική του.

- Αν πρέπει να ακριβολογήσουμε, οφείλω να μην συμφωνήσω, δήλωσα. Μέσα μου έχω απόλυτα ξεκαθαρισμένο, ότι η Ηθική αποτελεί έκφραση της ποιότητας του πνεύματος μέσω της τρέχουσας προσωπικότητας. Ο άνθρωπος, επομένως, που δεν «ακούει» τη φωνή του πνευματικού του ΕΓΩ, ή που δεν θέλει να την ακούσει, δεν χαρακτηρίζεται από ηθική υπόσταση. Είναι άνθρωπος α-πνευματικός, δηλαδή α-ήθικος. Είναι ο άνθρωπος, ο οποίος σε κάθε του επιλογή δεν υπολογίζει την ηθική αξία της ενδεχόμενης πράξης. Αποτιμά συνήθως την οικονομική αξία της πράξης, ή την κοινωνική αξία, μιας κοινωνίας της αφθονίας, δηλαδή το συμφέρον του. Κι αυτό το αποφασίζει με τη λογική του Νου του, που συνήθως είναι η λογική της μάζας.

Σε ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπων της σημερινής κοινωνίας έχει καταργηθεί η ηθική αποτίμηση των πράξεων και των πραγμάτων.

Κάποιοι από την παρέα διαμαρτύρονται. Επιμένουν ότι και ο Νους έχει τη δική του ηθική.

- Όχι. Ο Νους έχει τη λογική του συμφέροντος. Επιλέγει σύμφωνα με αυτό που επιθυμεί, αυτό που τον ευχαριστεί, αυτό που του προσφέρει απόλαυση.

Οι επιθυμίες, όμως, δεν αποτελούν έκφραση εσωτερικής, πνευματικής ανάγκης. Άλλοτε οφείλονται σε υποκίνηση από εξωτερικές εντυπώσεις και αποτελούν μίμηση, άλλοτε πρόκειται για ενστικτώδεις παρορμήσεις.

Ο Πνευματικός πυρήνας, δηλαδή ο αληθινός Εαυτός, σε πολλούς είναι φιμωμένος. Δεν ακούγεται, ή δεν εισακούγεται.

Το πολύ – πολύ το Πνεύμα να καταφέρει να προβάλλει με υποσυνείδητο μηχανισμό την εικόνα μιας πράξης, όχι όπως έγινε, αλλά όπως θα έπρεπε να είχε γίνει. Αλλά και αυτό θα συμβεί μετά την εκτέλεση της σχετικής πράξης.

Και αν το άτομο προσέξει αυτή την προβολή του Εαυτού και αντιπαραβάλλει την εικόνα της πράξης του, όπως ενήργησε, με την προβαλλόμενη εικόνα, τότε θα γνωρίζει τι οφείλει να επιλέξει στο μέλλον σε παρόμοια περίπτωση. Με αυτό τον τρόπο εξελίσσεται.

Όταν, πια φάνηκε να αποδέχεται η παρέα, πως η ηθική αξία μιας πράξης ή ενός πράγματος είναι αρμοδιότητα του Πνεύματος και όχι του Νου, η συζήτηση συνεχίστηκε σε υπολογισμό του πόσοι στη σημερινή κοινωνία έχουν και χρησιμοποιούν ηθικό κριτήριο και πόσοι δεν έχουν.

Αρχίσαμε να αναφερόμαστε σε παραδείγματα α-ήθικης κοινωνίας.

Έτοιμοι ήμασταν όλοι! Συνήθως αυτό είναι πιο εύκολο∙ να βλέπεις το κακό στον άλλον και να τον κρίνεις.

Σαν από συμφωνία όλοι στράφηκαν στους πολιτικούς της εποχής μας.

Από ποιο ηθικό υπόβαθρο προκύπτει το ήθος των πολιτικών; Και από ποιο πίνακα ηθικών αξιών προέκυψαν οι αποτιμήσεις, οι επιλογές και οι πράξεις τους;

Αν συμπεράνουμε από όσα έργα των πολιτικών γνωρίζουμε και από το κατάντημα της Ελλάδας, αλλά και γενικότερα της σημερινής κοινωνίας, καμιά ηθική αρχή δεν τους χαρακτηρίζει και καμιά ηθική αποτίμηση των πράξεών τους δεν τους προβλημάτισε.

Και εφόσον η μόρφωση των πολιτών βρίσκεται στα χέρια τους και εφόσον οι ίδιοι πιστεύουν ότι αποφασίζουν και πράττουν ορθά, κανένας δεν περιμένει να προσφερθεί ποτέ στους πολίτες η δυνατότητα διαμόρφωσης ηθικής προσωπικότητας. Εξάλλου και τα μέσα ενημέρωσης της μάζας προβάλλουν ως πολιτικά πρότυπα τους ίδιους, ή τους ομοίους τους.

Έτσι δημιουργείται μια κοινωνία χωρίς ηθική μέτρο, κοινωνία α-ήθης, αμοραλιστική.

Κάποιοι δυσανασχετούν για τη δριμύτητα αυτών των χαρακτηρισμών, σε ότι αφορά στους πολιτικούς, αλλά οι άλλοι συνεχίζουν.

Η έλλειψη ηθικής στην κοινοβουλευτική ζωή του τόπου έκανε την εμφάνισή της από την ανάθεση, μετά το θάνατο του Παπάγου, εντολής σχηματισμού κυβέρνησης στον Καραμανλή ακυρώνοντας τις εσωκομματικές δημοκρατικές διαδικασίες. Με αυτό το αντίτιμο προδόθηκε η Κύπρος.

Συνεχίστηκε με τη δραπέτευση του ίδιου του Καραμανλή στο εξωτερικό.

Είπε κάποιος έμπειρος πολιτικός: «Είναι προφανές, ότι αν είχε παραμείνει θα είχαν πιθανότατα αποφευχθεί, όσα εν συνεχεία συνέβησαν με την Αποστασία και τις βαρύτατες για το έθνος συνέπειες».

Και έχουμε την ηχηρή έκρηξη πολιτικής ανηθικότητας στην Ιουλιανή αποστασία του Μητσοτάκη.

Έτσι χαρακτήρισε τα Ιουλιανά, τότε, ο Μάριος Πλωρίτης: Καταρράκωση του πολιτικού και του δημόσιου ήθους…σχολείο πολιτικής ανηθικότητας… που δίδαξε στο λαό πως η εξαχρείωση και η άνευ ορίου σκοπιμότητα είναι το πιο σίγουρο μέσον επιτυχίας και αναρρίχησης…δηλητήριο απροσχημάτιστου πολιτικού αριβισμού… Και πρόσθετε ότι ο δεύτερος στόχος εκείνων που προκάλεσαν την Ιουλιανή κρίση ήταν η «ηθική διάβρωση του λαού». Δεν ήταν προδοσία απέναντι σε ένα κόμμα, σε μια παράταξη, σε μια ιδεολογία, αλλά απέναντι στην ηθική, δηλαδή απέναντι στην ίδια την υπόσταση ενός ολόκληρου έθνους.

Και πρόσθεσα - τούτα για όσους δεν θυμούνται. Γιατί το πρόβλημα με τους λαούς που δυναστεύονται είναι, ότι ξεχνούν εύκολα.

Συνεχίσαμε: Υπάρχει ηθική αποτίμηση στην απόφαση ίδρυσης ενός Καζίνο; ή στις άδειες των πρακτορείων προ-πο και λαχείων;

Υπάρχει ηθική αποτίμηση στην ανασφάλιστη εργασιακή πρόσληψη κάτω από το φάσμα της ανεργίας και της πείνας;

Στην πρόσληψη «έκτακτου» προσωπικού, ή στους ρουσφετολογικούς διορισμούς;

Στην κακοποίηση ή την εκμετάλλευση του αλλοδαπού;

Στον πλουτισμό των κυβερνώντων;

Στη λειτουργία του χρηματιστηρίου;

Στην οικογενοιο-κρατία;

Στις κυβερνήσεις που εκλέγονται με ρουσφέτια και κυβερνούν με δάνεια;

Στους πλειστηριασμούς των σπιτιών φτωχών ανθρώπων;

Υπάρχει ηθική αποτίμηση στη Δικονομία των αναβολών, που ευνοεί τον εγκληματία;

Η μήπως στη φορολογία των συνταξιούχων, που έχουν ήδη φορολογηθεί;

Υπάρχει ηθική αποτίμηση στην ακρωτηριασμένη παιδεία;

Μετά από αυτά κάποιος θυμήθηκε και τις ανήθικες μεθοδεύσεις για την εκλογής των πρώτων καθηγητών στις νέες ιατρικές.

Ποια ηθική αποτίμηση υπάρχει στην απόφαση για οικονομική ενίσχυση των κομμάτων από τους φόρους του πολίτη, ότι και αν λένε για δικαιολογία οι βουλευτές;

Υπάρχει ηθική αποτίμηση στους βουλευτές που υπακούουν στην κομματική γραμμή;

Στις εκλογές βίας και νοθείας;

Στο σκάνδαλο της Ζήμενς.

Στην αναισχυντία των βουλευτών, που δεν παραιτείται κανένας, παρά την ανάμιξη των ονομάτων τους σε σκάνδαλα ή και εγκλήματα;

Στην προστασία των γνωστών άγνωστων που επιχειρούν να διασύρουν σχεδόν κάθε έκφραση μαζικής διαμαρτυρίας;

Στον Πρόεδρο της δημοκρατίας που δεν έδειξε καμιά προσωπική ευθιξία, όταν το όνομά του αναμίχθηκε σε σκάνδαλο, επειδή, είπε, έπρεπε να προστατευθεί ο θεσμός;

Ή στην καταπάτηση με τεχνάσματα της δασικής έκτασης της χώρας και στην καταστρατήγηση από τους επιτήδειους των κανονισμών πολεοδομίας;

Μήπως η ανύπαρκτη προστασία από την πολιτεία των υγροβιότοπων προέρχεται από κάποια αποτίμηση ηθικής αξίας;

Υπάρχει ηθική αποτίμηση στα καθιέρωση μεσιτικού οφέλους, ή στο γνωστό «μέσον»;

Στις «νόμιμες άδειες» των κυνηγών;

Στο δίκαιο της πλειοψηφίας, όταν οι πολίτες είναι ανημέρωτοι;

Στην περιουσία της Εκκλησίας;

Στην εξωτερικότητα του θρησκευτικού ιερατείου και την επίδειξη πλούτου και δύναμης;

Ή στο ότι μετέτρεψαν μια Διδασκαλία της Ελευθερίας σε επιβαλλόμενο δόγμα;

Στο συνδικαλισμό, όπως ασκείται;

Στο φακελάκι ενός γιατρού;

Στη διαστροφή του «έτσι κάνουν όλοι»; ή στον εθισμό στη διαφθορά και την ανοχή της;

Ή στη δολοφονία του Λαμπράκη;

Ή μήπως, είναι λιγότερο από έγκλημα η μετατροπή δύο λυκειακών ετών σε φροντιστήριο προετοιμασίας για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο; Κλοπή δυο χρόνων από τη ζωή των νέων.

Η γενίκευση του φαινομένου της αναγκαστικής μετανάστευσης – προσφυγιάς και η χωρική συνύπαρξη της ακραίας υλικής ευμάρειας με την ακραία φτώχεια είναι σαφώς κατάντημα μιας κοινωνίας χωρίς κριτήριο ηθικής αξίας.

Το ίδιο και η αδράνεια ενός κράτους απέναντι στο εμπόριο ναρκωτικών, γυναικών και παιδιών, που γίνονται κάτω από τη μύτη τους.

Υπάρχει αποτίμηση ηθικής αξίας στο σημερινό υπερκαταναλωτισμό; Στην κοινωνία της αφθονίας και των επωνύμων; Στη διαπλοκή εξουσίας και οικονομικής δύναμης; Στην υποταγή της πολιτικής εξουσίας στα μέσα ενημέρωσης;

Η, μήπως, η εμφανής υποβάθμιση της ποιότητας της Παιδείας στην Ελλάδα με την ανάλογη, αλλά αντίστροφη αύξηση του φαινομένου της διαφθοράς, μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί αποτέλεσμα αποτίμησης ηθικής αξίας;

Το αντιφατικό φαινόμενο της πληθυσμιακής αύξησης με τη γενίκευση του αισθήματος της απομόνωσης και της μοναξιάς, δεν είναι ένα άλλο σημάδι αμοραλιστικής κοινωνίας.

Ή η άλλη αντίφαση – κυρίως στις μεγάλες δυνάμεις - που από τη μια πλευρά έχουμε πρόοδο στην κατάκτηση του διαστήματος και στις τεχνολογικές επιστήμες και από την άλλη άφθονα παραδείγματα υποχώρησης του σεβασμού του προσώπου και έκπτωσης των όρων της φυσικής ζωής του ανθρώπου.

Η επικίνδυνη διασταύρωση της αυξητικής καμπύλης του κατά κεφαλή εισοδήματος και της πτωτικής καμπύλης της κατά κεφαλήν πνευματικής καλλιέργειας ποια αποτίμηση ηθικής αξίας περιέχει; Στο τέλος υποχωρεί και το κατά κεφαλήν εισόδημα των πολλών.

Στα εμφανή, πλέον, αποτελέσματα από την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και στη μυωπική, μάλλον ξεδιάντροπη, αδιαφορία των ισχυρών για την προστασία του πλανήτη μας υπάρχει αποτίμηση ηθικής αξίας;

- Έπεσε βαρύς ο λόγος, είπε κάποιος.

- Έχεις δίκιο του είπα. Και ασφαλώς στο μεγαλύτερο ποσοστό η κοινωνία δεν είναι τέτοια, όπως την παρουσιάσαμε σήμερα. Γιατί κάθε κοινωνία και παλιά και στο μέλλον θα έχει και τα ανάποδα και τα καλά της. Πάντα θα υπάρχουν άτομα που θα έχουν ως οδηγό το εγωιστικό συμφέρον του μυαλού τους, αλλά και άνθρωποι που θα κατευθύνονται από τη φωνή της καρδιάς, το λόγο του πνεύματος.

Σε κάθε σχολείο υπάρχουν και οι πρώτες και οι τελευταίες τάξεις. Σε κάθε τάξη οι αμελείς και οι άριστοι.

Ο άνθρωπος εκπαιδεύεται στη Γη επειδή δεν γνωρίζει. Ώσπου να μάθει θα κάνει λάθη. Οι υπόλοιποι μαθητές, θα σχολιάζουν και θα κατακρίνουν τους «κακούς» συμμαθητές τους, όπως κάναμε και εμείς σήμερα. Κι αυτό θα γίνεται εξαιτίας της ανθρώπινης ατέλειας, που βρίσκεται σε όλους μέσα μας.

Αυτή η ατέλεια θα κάνει τους κάποιους να αποτυχαίνουν στις εξετάσεις της ζωής, η ίδια, όμως, ατέλεια μετατρέπει και τους συμμαθητές τους σε αυστηρούς κριτές.

Ούτε οι μεν, ούτε οι δε έχουν δίκιο. Όμως έτσι σιγά – σιγά πορευόμαστε στη ζωή και εξελισσόμαστε μαθαίνοντας από τα λάθη μας.

Αν είναι έτσι, ζωήρεψε η φίλη μας, ελάτε να βρούμε ανάλογα παραδείγματα από την πλευρά του Καλού, ίσα – ίσα για να αναθαρρέψουμε, για να αισιοδοξήσουμε.

Αύριο, της είπα. Ας αφιερώσουμε την αυριανή μας συνάντηση, για να δούμε το άλλο πρόσωπο της κοινωνίας. Και ίσως ανακαλύψουμε και κάτι πιο πέρα. Με κοίταξαν όλοι.

Ίσως ανακαλύψουμε ότι δεν υπάρχει κακός και καλός. Μόνο συμμαθητές στο ίδιο σχολείο. Και ίσως, τότε αποφασίσουμε να γίνουμε συνεργάτες και συναγωνιστές στην κοινή ζωή συμπληρώνοντας ο ένας την έλλειψη του άλλου. Για να τελειώσουμε τις σπουδές όλοι μαζί.